والدین در رابطه با پرورش، تعلیم و تربیت فرزندان خود معمولا از چهار سبک مستبدانه، آسان گیر، بی تفاوت و مسئولانه استفاده می کنند.
این چهار سبک بر اساس میزان توجه و پاسخ دهی والدین به نیازهای کودک خود و انتظارات و توقعاتی که از کودک خود دارند تعریف و مشخص می شود.
در هر کدام از این شیوه ها، والدین خصوصیات رفتاری و عاطفی ویژه ای دارند و از طرفی نیز ویژگیهای روانشناختی، عاطفی و رفتاری خاصی نیز در کودک خود بوجود می آورند.
در زیر نگاهی می اندازیم به ویژگیهای والدین و کودکان در سبک مسئولانه :
ویژگی های والدین
(توجه و پاسخدهی بالا – توقع، کنترل و نظارت بالا )
۱–نوازش گر و مهربان
آنها با فرزند یا فرزندانشان با محبت و عشق رفتار می کنند.
۲–مدیر
بجای واکنش شدید نشان دادن یا منفعل بودن ، موقعیت ها را مدیریت می کنند.
۳– وضع کننده قوانین منصفانه و شفاف
قوانین بودن ابهام، ساده، قابل اجرا و منصفانه ای وضع می کنند و با توجه به سن کودک، او را هم در وضع قوانین شراکت می دهند.
۴–آگاهی از نیازهای کودک
نسبت به نیازهای کودک و مرحله رشدی او آگاه هستند.
۵– پاسخ دهی به نیازهای کودک
با توجه به سن کودک، نیازهای او را به موقع و به اندازه برآورده می کنند.
۶– پاسخ خواهی و توقع از کودک
در مقابل وظایف و مسئولیتهای کودک، از او اتظار و توقع واقعبینانه دارند.
۷– پرورش دهنده
آنها جنبه های مختلف کودک در حال رشد خود را پرورش می دهند.
۸– آموزش دهنده
موضوعات و مهارتهای مورد نیاز کودک را به او آموزش می دهند
۹– راهنمایی کننده
در موقع لزوم فرزند خود را در برابر مسائل و مشکلات راهنمایی می کنند.
۱۰– تربیت کننده
اصول اخلاقی و انسانی را به کودک خود انتقال می دهند.
۱۱– توضیح دهنده و دلیل آورنده
در مقابل خواسته ای خود از کودک دلیل می آورند و توضیح می دهند.
۱۲– ایجاد کننده فضای مناسب برای رشد کودک
موقعیت و فضای لازم را برای رشد و شکوفایی کودک در جنبه های مختلف رشدی بوجود می آورند.
۱۳– حمایت کننده
آنها کودک خود را در سختی ها، نگرانیها و مشکلات حمایت و یاری می کنند.
۱۴– مراقبت کننده
بجای کنترل همه جانبه کودک از او مراقبت لازم را به عمل می آورند.
۱۵– الگوی خوب
برای فرزندانشان الگوی مناسب و مطلوبی هستند.
۱۶– گفتگو کننده
با کودک خود به گفتگو می نشینند و شنونده بسیار فعالی هستند.
۱۷– خود مراقبت گر
اینگونه والدین با تغذیه مناسب، ورزش، تفریح، استراحت، روابط سالم و یادگیری از خود مراقبت و نیازهای خود را نیز به اندازه برآورده می کنند.
۱۸– مدیریت هیجانات خود
آنها توانایی مدیریت احساسات و هیجانات منفی خود مثل استرس، خشم و ناراحتی خود را دارند.
۱۹– پذیرنده کودک
کودک را با همه نقاط ضعف و قوتش می پذیرند و به او کمک می کنند تا رشد کند و بهتر شود.
۲۰– همبازی خوب
والدین مسئول و مقتدر، وقتی با فرزند خود بازی می کنند همبازی خوبی برای او هستند و می توانند خود را در قالب یک کودک درآورند.
۲۱– شوخ طبع
پدر و مادرها در این سبک، می توانند بسیاری از مسائل و مشکلات را با نگاهی شوخ طبعانه حل و فصل کنند و این مهارت را به فرزندشان نیز منتقل کنند.
۲۲– هماهنگ در فرزندپروری
اینگونه والدین با همدیگر در کار والدگری هماهنگ هستند و از یکدیگر پشتیبانی و حمایت می کنند.
ویژگی های کودکان
۱–شاد
آنها احساس شادی و خوشحالی را به میزان زیادی تجربه می کنند.
۲–پر انگیزه
برای انجام کارها و فعالیتها و همینطور یادگیری و رشد، انگیزه بالایی دارند.
۳–توانایی تصمیم گیری و انتخاب
می توانند در رابطه با موضوعات ساده و معمولی زندگیشان فکر کنند و تصمیم گیری کنند.
۴–توانایی حل مسئله
مهارت حل مسئله رو به خوبی یاد گرفته اند و جهت حل موضوعات مختلف می توانند از آن استفاده کنند.
۵–دارای اعتماد به نفس
به خود و توانایی هایشان اعتماد دارند. یعنی باور دارند که می تونند یاد بگیرند و تواناتر شوند.
۶– دارای عزت نفس
باور دارند که خوب، دوست داشتنی، ارزشمند و قابل احترام هستند.
۷–فعال
سطح فعالیت فکری و حرکتی آنها در سطح بالا و مطلوبی قرار دارد.
۸–توانایی مشغول کردن خود
آنها می توانند برای خود برنامه و فعالیت های مطلوب و لذت بخش ترتیب بدهند.
۹–ارتباط خوب با دیگران
با همسالان، بزرگترها و کوچکترهای خود ارتباط رضایت بخش برقرار می کنند.
۱۰–علاقمند به ورزش، هنر و …
آنها معمولا در یکی از رشته های ورزشی، هنری و … مشغول به فعالیت هستند.
۱۱–توانایی مدیریت هیجانات خود
یاد گرفته اند که احساسات و هیجانات خود رو مدیریت و به شکل درست و مطلوبی ابراز کنند.
۱۲– توانایی ابراز وجود مناسب
آنها می توانند نظر و عقیده خود را بگویند و در زمان لازم نیز از خود نیز دفاع کنند.
۱۳– کنجکاو و کاشف
نسبت به محیط اطراف خود و موضوعات و پدیده ها کنجکاوی دارند و میل زیادی برای فهم بهتر محیط اطرافشان از خود نشان می دهند.
۱۴–توانایی مراقبت از خود
یاد گرفته اند در زمینه های بهداشتی، غذایی، دوستی و آسیب های جنسی از خود مراقبت کنند.
۱۵– مسئولیت پذیر
نسبت به وظایف و تکالیف خود و همچنین نیازهای دیگران مسئولیت پذیرند.
۱۶– اهل همکاری و کار گروهی
می توانند در کارها و برنامه ها با دیگران مشارکت کنند و نقش و مسئولیت خود را بخوبی ایفا کنند.
۱۷– احساس دوست داشته شدن و تعلق بالا
آنها دلبستگی امن در رابطه با والدین خود دارند و با داشتن تعلق قوی در رابطه با پدر و مادر خود، احساس امنیت می کنند.
۱۸– احساس قابلیت و شایستگی
باور به لیاقت و توانایی خود برای عملکرد مطلوب دارند.
۱۹– توانایی سازگاری با موقعیت های مختلف
می توانند خود را با موقعیت های تازه و متفاوت سازگار کنند و تطبیق دهند.
۲۰– اهل بازی ها و تفریحات سالم
اینگونه کودکان بیشتر به سمت بازی ها، سرگرمی ها و فعالیت های سالم کشیده می شوند.
نکته: این ویژگی و خصوصیات در والدین و کودکان مختلف، می تواند کیفیت متفاوتی داشته باشد.
مطلب مرتبط:
والدین با سبک بی تفاوت؛ “والدگری تعطیل”!!!
پادکست رادیو والدگری را در اپلیکیشنهای زیر دنبال کنید و بشنوید:
