موضوعات نوجوان چیست؟

از نظر ارسطو نوجوانان پرشور و آتشی مزاجند و فروید و برخی روانکاوان و نظریه پردازان، دوران نوجوانی را وضعیتی می دانند که نوجوان در آن دچار اختلال روانی می شود.

اما استانلی هال روانشناس و پدر مطالعه علمی درباره نوجوانی، این دوران را اینگونه توصیف می کند: دوره طوفان و تنش شدید و در عین حال دوران توانایی فوق العاده جسمانی، عقلی و عاطفی.

اما چرا دوره نوجوانی را با این توصیفات معرفی کرده اند؟

در زیر به ۱۰ موضوع از موضوعات نوجوان که این دوره را به یک دوران خاص در مسیر رشد انسان تبدیل می کند می پردازیم:

 

۱– رشد جنسی و آغاز بلوغ در نوجوان

اولین موضوع از موضوعات نوجوان رشد جنسی و آغاز بلوغ است. در این دوره کودک از مرحله نهفتگی جنسی وارد مرحله بلوغ جنسی می شود. فعال شدن هورمون های جنسی باعث ایجاد تغییرات بدنی، خلقی، روانی و رفتاری در نوجوان می شود.

رشد سریع یا کند جنسی می تواند نوجوان را دچار مشکلاتی بکند. بر اساس مطالعاتی که در دانشگاه کالیفرنیا انجام شده نشان داده شد که پسران دیررس تعادل کمتری دارند، مضطرب و پر حرفند، خجالتی ترند و ساده و طبیعی رفتار نمی کنند. از طرفی بی قرارترند، تکانشی اند، رفتاری تحکم کننده دارند و توجه طلبند و میان همسالان خود محبوبیت کمتری دارند و تعداد کمی از آنها رهبرند.

در دوران نوجوانی تمایالات جنسی نیز به یکباره افزایش می باید و چگونگی ارضاء آن از دغدغه های یک نوجوان است.

۲– تغییرات بدنی در نوجوان

دومین موضوع از موضوعات نوجوان تغییرات بدنی است. تغییرات بدنی و نیاز به سازگاری با آن باعث می شود که نوجوانان به خصوصیات جسمانی خود توجه بسیار کنند.

رشد سریع قد و وزن از ویژگی های دوران نوجوانی است. دست و پا نسبت به تنه سریعتر رشد می کند. این تفاوت ها در سرعت رشد اعضای مختلف بدن و عدم تناسب بین برخی اعضاء، باعث می شود که نوجوان احساس ناخوشایندی نسبت به خود داشته باشد. بخصوص نوجوانانی که رشدشان سریع تر است. به قول جیمز تانر پزشک کودکان (( شلوار پسرها (دست کم از لحاظ قد) یک سال پیش از کت آنها برایشان تنگ می شود)).

۳– تغییرات خلقی در نوجوان

سومین موضوع از موضوعات نوجوان تغییرات خلقی است. تغییرات هورومونی ناشی از رشد جنسی، سبب تغییرات هیجانی و خلقی در نوجوانان می شود. آنها نسبت به دورهای قبلی رشد خود تحریک پذیرتر و حساس ترند. نوسان خلق در این دوران نوجوانی نسبت به هر سن دیگری بیش تر است. نوجوانان در مقابل موضوعات و محرک ها در زمان های مختلف، احساس و واکنش متفاوتی از خود نشان می دهند. به طور مثال یکبار در مقابل درخواست والدین برای همراهی کردن آنها در یک مهمانی به شدت علاقه نشان دهند و همراه می شوند و در مرتبه دیگر واکنش شدید نشان می دهند و به هیچ عنوان حاضر به همراهی نیستند.

موضوعات نوجوان چیست؟

 

۴– کشمکش بین وابستگی به خانواده و استقلال شخصی در نوجوان

چهارمین موضوع از موضوعات نوجوان کشمکش بین وابستگی و استقلال شخصی است. یکی دیگر از تعارضات این دوران برای یک نوجوان، کشمکش و تضاد بین وابستگی به خانواده و از طرفی تدارک دیدن یک زندگی شخصی و به دست آوردن استقلال نسبی است. زیر سوال بردن ارزشها و باورهای والدین و قواعد حاکم بر خانواده از مشخصات این دوران نوجوانی است. نوع فرزندپروری والدین نقش اساسی در تسهیل این تعارض برای نوجوان ایفا می کند. والدین مستبد، سهل انگار و بی اعتنا، حل این تعارض را برای نوجوان با سختی و مشکل مواجهه می کنند.

۵– فشار همسالان و نوجوان

پنجمین موضوع از موضوعات نوجوان فشار همسالان است. گروه همسالان از مهمترین منابع نوجوان برای انتخاب ها و شکل دادن رفتارهای او است. انتخاب بین نظرات و درخواستهای همسالان و از طرفی خواسته های خانواده و به ویژه پدر و مادر، نوجوان را دچار تعارض و کشمکش های درونی و بیرونی می کند.

این تعارضات زمانی بیشتر می شود که انتظارات، رفتارها و عملکرد گروه های همسالان، تفاوت زیادی با ارزش ها و اصول حاکم بر خانواده داشته باشد.

۶– انتخاب رشته تحصیلی و دغدغه های شغلی در نوجوان

موضوع ششم از موضوعات نوجوان انتخاب رشته تحصیلی مناسب و رویا پردازی درباره شغل آینده خود است. خواسته ها و علائق خود نوجوان، انتظارات خانواده و اطرافیان، رقابت با همسالان و ترس از انتخاب اشتباه، نوجوان را دچار تنش و تعارض می کند.

۷– چگونه به نظر آمدن

هفتمین موضوع از موضوعات نوجوان چگونه به نظر آمدن است. تماشاچی یا مخاطبین خیالی اصطلاحی است که برای دوران نوجوانی از آن استفاده می شود. فرض نوجوان بر این است که دیگران و بویژه همسالان، شاهد رفتارها، احساسات و افکار او هستند. به همین دلیل، اندیشه چگونه به نظر آمدن باعث می شود تا نوجوان، دست به انتخاب ها و رفتارهایی بزند که مورد پسند و مقبول دیگران و همسالان باشد.

۸– اجتماعی شدن و کسب جایگاه در اجتماع برای نوجوان

موضوع هشتم از موضوعات نوجوان تغییرات ناگهانی در الزامات و انتظارات اجتماعی و بیرون آمدن از نقشهای دوره های قبلی رشدی از تعارضات این دوره برای یک نوجوان است. از طرفی عضویت در گروههای همسالان و دوستان و داشتن جایگاه و همچنین ایفای نقش موثر در این گروهها از دغدغه های اصلی خود نوجوان می باشد.

۹– رابطه با جنس مخالف برای نوجوان 

در حالیکه تا قبل از دوران نوجوانی، جنس مخالف برای کودک بیشتر حکم یک همبازی و دوست را ایفا می کرد، با شروع دوران بلوغ و نوجوانی، این موضوع برای نوجوان معنایی دیگر می یابد. فکر کردن به جنس مخالف و داشتن رابطه عاطفی با او از دغدغه های بیشتر نوجوانان است.

۱۰– بحران هویت؛ من کیستم؟

و موضوع دهم از موضوعات نوجوان بحران هویت است. برای اینکه کودک از خود احساس هویت روشنی به دست آورد باید بتواند در طول زمان به نوعی احساس ثبات و تداوم برسد. اما نوجوانان نمی توانند به سادگی به چنین احساسی دست یابند. زیرا با بسیاری از تغییرات درونی دوران بلوغ دست به گریبانند. رشد ناگهانی که شباهتی به رشد تدریجی و منظم کودکان خردسال ندارد، گاهی باعث می شود نوجوانان با خودشان نیز غریبه شوند.

در این دوره رشدی، نوجوان با سوالات زیادی درگیر است. سوالاتی که نوجوان با  تلاش برای پیدا کردن پاسخ برای آنها، به دنبال یافتن هویت مناسب برای خود است.

من کیستم؟ باید چگونه زندگی کنم؟ چه حرفه ای را باید انتخاب کنم؟ در ارتباط با جنس مخالف و زندگی خانوادگی آتی چه خواهم کرد؟ جایگاه اجتماعی من در بین دیگران چگونه است؟ با کدام باورها و ارزش ها باید زندگی کنم؟

نوجوانان در عبور از بحران هویت، یا پیروز می شوند و یا شکست می خورند.

 

منابع:

رشد و شخصیت کودک، پاول هنری ماسن و دیگران…، ترجمه مهشید یاسایی، نشر مرکز، چاپ هفتم

روانشاسی رشد (۲)، حسین لطف آبادی، انتشارات سمت، چاپ دوازدهم

 

 

شاید بخواهید این مطلب را هم بخوانید:

مراحل رشد روانی- اجتماعی کودکان از تولد تا پایان نوجوانی